«Τῆς θεολογίας τὸν ἀρχηγόν»: Μνήμη αγίου Ιωάννου του Θεολόγου σε «μουσική μέθοδο» Κωνσταντίνου ιερέως Φλαγγή, Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 46 (2021-2022), 9-22

«Τῆς θεολογίας τὸν ἀρχηγόν»: Μνήμη αγίου Ιωάννου του Θεολόγου σε «μουσική μέθοδο» Κωνσταντίνου ιερέως Φλαγγή, Ἐπιστημονικὴ Ἐπετηρὶς τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν 46 (2021-2022), 9-22

Εξετάζεται εδώ Μεγαλυνάριον, από την ενότητα των ομοειδών υμνογραφημάτων των ψαλλόμενων «ἐν ἤχῳ β´ ἐν ταῖς θείαις καὶ ἱεραῖς λειτουργίαις», ειδικότερα, αποστολικού περιεχομένου ποίημα, αναφερόμενο στην κατά την 8^η του μηνός Μαΐου αγόμενη εορτή του αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Στρέφουμε την προσοχή σε μιαν ήκιστα γνωστή ομόηχη μελοποίηση του ίδιου Μεγαλυναρίου, από τον Κύπριο ιερέα και μελοποιό Κωνσταντίνο Φλαγγή, που ανθολογείται (άπαξ) στον κώδικα Σινά 1313 (Παπαδική-Μαθηματάριο του 2^ου μισού του 16^ου αιώνα), σε τμήμα του κώδικα (φ. 405^v) που γράφει άλλος περιώνυμος Κύπριος, ο Ιερώνυμος, ο λεγόμενος Τραγωδιστής: Τὸ αὐτὸ στιχηρὸν γέγονε μέθοδος, συντομοτέρα, παρὰ τοῦ διδασκάλου καὶ μαΐστορος κὺρ Κωνσταντίνου ἱερέως Φλαγγῆ· ἦχος β´ Τῆς θεολογίας τὸν ἀρχηγόν. Η παραπάνω μελοποίηση όχι απλώς χαρακτηρίζεται αλλά κυρίως είναι προορισμένη να χρησιμεύσει ως «μέθοδος». Ο όρος «μέθοδος» παραπέμπει εν προκειμένω σε μουσικό κείμενο παιδαγωγικού χαρακτήρα και διδακτικής προοπτικής, προς μουσική εντρύφηση και κυρίως φωνητική εξάσκηση των πάσης γνωσιακής βαθμίδας φιλόμουσων μαθητών. Η επιλογή υμνογραφήματος αναφερόμενου στον άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο προς παρόμοια, μουσικοδιδακτικής προοπτικής, μελική μεταχείριση, είναι αυτόχρημα αξιοσημείωτη. Αφενός μεν προσεπιμαρτυρεί τον προς αυτόν σεβασμό εκ μέρους των εμπλεκόμενων στην παρούσα μουσική καταγραφή Κυπρίων μουσικών, του μελοποιού Κωνσταντίνου ιερέως Φλαγγή και του γραφέα Ιερωνύμου Τραγωδιστή, αφετέρου δε επιβεβαιώνει την οικουμενική (και δη την εν Κύπρω) ακτινοβολία του αγίου.

 «Τῆς θεολογίας τὸν ἀρχηγόν»: Memory of st. John Theologos in a “Musical Method” composed by the Cypriot priest Konstantinos Flaggis

In the present paper, I examine a Megalynarion, taken from the group of similar poems chanted (according to Byzantine Music 2^nd Mode) during the Divine Liturgy; more specifically, it is an apostolic content poem, which refers to the 8^th of May celebration of st. John Theologos. I focus my attention on a less known composition, based on the same Megalynarion, a composition made by the Cypriot priest Konstantinos Flaggis; there is a unique record of this composition, found in the Sinai codex No. 1313 (that is a mixed codex, of the type of the so-called Papadike & Mathematarion), a codex dated from the 2^nd half of the 16^th century; the specific melody is, precisely, recorded in a part of the said codex (f. 405^ν, under the following inscription: Τὸ αὐτὸ στιχηρὸν γέγονε μέθοδος, συντομοτέρα, παρὰ τοῦ διδασκάλου καὶ μαΐστορος κὺρ Κωνσταντίνου ἱερέως Φλαγγῆ· ἦχος β´ Τῆς θεολογίας τὸν ἀρχηγόν) which is written by another famous Cypriot, Hieronymus the so-called Tragodistes. This composition is not only characterized but also prepared to be used as a “method”; the term “method” refers to a music text of pedagogic character and teaching perspective, towards a music study and vocal practice of Byzantine Music students of every level. The choice of a hymn referring to st. John Theologos for similar melodic development and music teaching perspective is remarkable; it confirms the respect towards him on behalf of everybody involved in the present musical creation (i.e. of both the composer Konstantinos Flaggis the priest and the codex-writer Hieronymus the so-called Tragodistes), while in parallel verifies the global glow of the mentioned saint, especially amongst the faithful Cypriot congregation.