Ἡ σύσταση τῆς ἐπιτροπῆς ἐκδόσεως ἁπάντων τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου

Ἡ ἐμπλοκή μου στὴν ἐν λόγῳ ἐπιτροπὴ ἐκδόσεως ἁπάντων τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου ἔχει ὡς ἀφετηρία τὴν προκαταρκτικὴ τοῦ ἐγχειρήματος συνάντηση, κατὰ τὴ Δευτέρα 1^η Μαρτίου 1999, ὅπου ὁ ὑποφαινόμενος καὶ οἱ μητροπολίτες ὅ τε ἀείμνηστος πρώην Ὕδρας Ἱερόθεος καὶ ὁ Ὕδρας Ἐφραὶμ συναντηθήκαμε στὴν ἱερὰ μονὴ ἁγίου Νεκταρίου Αἰγίνης καὶ ἀποφασίσαμε, ἀκριβῶς, τὴ σύσταση μιᾶς παρόμοιας ἐπιτροπῆς, προκειμένου νὰ προχωρήσει ἡ κριτικὴ ἔκδοση ἁπάντων τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Τότε συνέταξα καὶ παρέδωκα ἕνα σχέδιο ἐκπονήσεως τῆς ἀναλυτικῆς ἐργογραφίας τοῦ ἁγίου Νεκταρίου [1], ὡς ἀπαραίτητη προϋπόθεση τῆς ἐκδόσεως τῶν Ἁπάντων. Στὶς 5 Μαΐου 1999 ἔγινε στὸν ἴδιο χῶρο ἡ πρώτη συνάντηση καὶ ὁ ὁρισμὸς τῆς ἐπιτροπῆς ἐκδόσεως ἁπάντων τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου· μέλη τῆς ἐπιτροπῆς ὁρίστηκαν οἱ ἑξῆς: ὁ ἀείμνηστος πρώην Ὕδρας Ἱερόθεος, ὁ Ὕδρας Ἐφραίμ, οἱ καθηγητὲς Γεώργιος Γαλίτης, Δημήτριος Γόνης, Θεόδωρος Ζήσης, Χρῆστος Κρικώνης, Νικόλαος Μπρατσιώτης, Στυλιανὸς Παπαδόπουλος (ἤδη ἀείμνηστος) καὶ ὁ Ἀχιλλεὺς Γ. Χαλδαιάκης. Ὑπεύθυνοι τοῦ ἐκδοτικοῦ ἐγχειρήματος ὁρίσθηκαν οἱ Δημήτριος Γόνης καὶ Ἀχιλλεὺς Χαλδαιάκης. Ἀκολούθησαν ἀλλεπάλληλες συνεδριάσεις τῆς παραπάνω ἐπιτροπῆς, ὅπου συνεζητήθησαν ὅλες οἱ παράμετροι τοῦ ἐγχειρήματος τῆς ἐκδόσεως τῶν Ἁπάντων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου καὶ καθιερώθηκαν οἱ ἀρχὲς τῆς ἐκδόσεως. Στὶς 13 Μαΐου 2000, ἔγινε αὐτοψία τοῦ ἀρχείου ἁγίου Νεκταρίου στὴν Ἱερὰ Μονὴ Αἰγίνης ἀπὸ τοὺς Δημήτριο Γόνη καὶ Ἀχιλλέα Χαλδαιάκη καὶ συμπληρώθηκε ὁ πρωτογενὴς ἐργογραφικὸς κατάλογος τῶν ἐκδεδομένων καὶ ἀνεκδότων ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, ποὺ εἶχε ἤδη ἐκπονήσει ὁ Ἀχιλλεὺς Χαλδαιάκης. Ἀπὸ τοὺς δύο ἀνωτέρω σχεδιάσθηκε (στὶς 16 Μαΐου 2001) ἕνας πρῶτος χωρισμὸς τοῦ συνόλου τοῦ ἐκδεδομένου καὶ ἀνεκδότου ἔργου τοῦ ἁγίου Νεκταρίου σὲ 40 τόμους καὶ ἔγινε πρωτογενὴς “ἀνάθεση” ἑκάστου τόμου σὲ συγκεκριμένο ἐπιμελητή. Στὴ συνέχεια κατεβλήθησαν, κυρίως ἐκ μέρους τῶν Δημητρίου Γόνη καὶ Ἀχιλλέως Χαλδαιάκη, σύντονες προσπάθειες γιὰ τὴν περαιτέρω προώθηση τοῦ ἐγχειρήματος τῆς ἐκδόσεως τῶν Ἁπάντων, ἀλλὰ καὶ τὸν ἐντοπισμὸ καὶ τὴν φωτοτυπικὴ ἀναπαραγωγὴ ὁρισμένων λανθανόντων στὸ ἀρχεῖο τῆς ἐπιτροπῆς πρώτων ἐκδόσεων ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Ἐστάλησαν, μετὰ ταῦτα, μὲ εὐθύνη τοῦ ὑποφαινομένου (ὁ ὁποῖος διεξῆλθε ὅλο τὸ ἀποσταλὲν ὑλικὸ καὶ συνέταξε γιὰ κάθε ἐπιμελητὴ εἰδικὸ διαβιβαστικὸ σημείωμα, ἐνημερωτικὸ περὶ τῆς παραδόσεως τοῦ κειμένου ἑκάστου ἔργου, μὲ βιβλιογραφικὲς καὶ ἄλλες χρήσιμες πληροφορίες), τὰ κείμενα τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου πρὸς σαράντα, περίπου, ἐπιμελητές (καθηγητὲς τῶν Πανεπιστημίων Ἀθηνῶν καὶ Θεσσαλονίκης), οἱ ὁποῖοι ἐν τῷ μεταξὺ εἶχαν ἀπαντήσει θετικὰ σὲ ἀντίστοιχη (ἐκ μέρους τῆς ἐπιτροπῆς ἐκδόσεως) πρόσκληση-πρόταση συμμετοχῆς στὸ συγκεκριμένο ἐγχείρημα [2]. Ἤδη δημοσιεύθηκαν τὰ πρῶτα ἐπιμελημένα πρὸς κριτικὴ ἔκδοση ἔργων, ἐνῶ τὸ ἐγχείρημα τῆς ἐκδόσεως ἁπάντων τῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου συνεχίζεται. Ὁ ὑποφαινόμενος, πέρα τῆς ἐπιτελικῆς ἐμπλοκῆς μου στὸ σχεδιαζόμενο μακρόπνοο ἔργο, ἔχω ἐπιπροσθέτως ἀναλάβει καὶ τὴν ἐπιμέλεια τῆς ἐκδόσεως τριῶν ἔργων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου (ἀπὸ τὸν κύκλο τῶν ὑμνογραφικῶν του πονημάτων· συγκεκριμένα, τοῦ Θεοτοκαρίου, τοῦ Τριαδικοῦ καὶ τοῦ Ψαλτηρίου), καθὼς καὶ τὴν εὐθύνη τῆς συντάξεως τῆς ἀναλυτικῆς ἐργογραφίας τοῦ ἁγίου Νεκταρίου, ἡ ὁποία θὰ ἀποτελέσει καὶ τὸν ἀκροτελεύτιο τόμο στὴ σειρὰ τῶν Ἁπάντων.

Ἐξεδόθησαν ἤδη οἱ ἑξῆς τόμοι τῆς σειρᾶς τῶν Ἁπάντων:

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Α’. Α΄. Δέκα λόγοι ἐκκλησιαστικοὶ διὰ τὴν Μεγάλην Τεσσαρακοστήν. Β΄. Περὶ ἐπιμελείας ψυχῆς. Εἰσαγωγή, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήρια: Δημήτριος Β. Γόνης, Ἀθῆναι 2005 (καὶ β’ ἔκδοση, Ἀθῆναι 2010).

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Β’. Ἱερατικὸν Ἐγκόλπιον. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήρια: ἀρχιμ. Χρυσοστόμου Σαββάτου, Ἀθῆναι 2006.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Γ’. Ρήματα ζωῆς αἰωνίου. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, πίνακας ἁγιογραφικῶν χωρίων: Σοφοκλῆς Γ. Δημητρακόπουλος, Ἀθῆναι 2007.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Δ’. Χριστιανικὴ Ἠθικὴ τῆς Ὀρθοδόξου Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήρια: Κωνσταντίνου Ἰω. Κορναράκη, Ἀθῆναι 2010.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Ε’. Τὸ γνῶθι σαυτόν. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήρια: Νικολάου Ἐμμ. Τζιράκη, Ἀθῆναι 2011.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Ϛ’. Μελέται περὶ Ἐκκλησίας, Ἱερᾶς Παραδόσεως, Θείων Μυστηρίων καὶ τῆς ἐν πνεύματι καὶ ἀληθείᾳ λατρείας. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, εὑρετήρια: Χρήστου Κρικώνη, Ἀθῆναι 2012.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Ζ’. Ἱερῶν καὶ Φιλοσοφικῶν Λογίων Θησαύρισμα-Α’. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήριο θεμάτων: Σοφοκλῆ Γ. Δημητρακόπουλου, Ἀθῆναι 2014.

• Νεκταρίου Κεφαλᾶ, μητροπολίτου Πενταπόλεως, Ἅπαντα, τόμος Η’. Ἱερῶν καὶ Φιλοσοφικῶν Λογίων Θησαύρισμα-Β’. Προλεγόμενα, ἐπιμέλεια κειμένων, σχόλια, εὑρετήριο θεμάτων: Σοφοκλῆ Γ. Δημητρακόπουλου, Ἀθῆναι 2014.

[1] Συγκεκριμένα τὸ ἀκόλουθο, κατὰ τὸ ὁποῖο προωθῶ τὴν ἔρευνα γιὰ τὴ σταδιακὴ ἐξιχνίαση καὶ τὴν ἀκριβῆ ἀποτίμηση τῆς ἐργογραφίας τοῦ ἁγίου Νεκταρίου: Ἡ γνωστὴ καὶ ἄγνωστος ἐργογραφικὴ δραστηριότης τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Συμβολὴ εἰς τὴν ἔρευναν καὶ μελέτην τῆς χειρογράφου καὶ ἐντύπου παραδόσεως τοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Νεκταρίου [τὸ ἔργο περιλαμβάνει τὰ ἑξῆς μέρη· Εἰσαγωγή // Μέρος πρῶτον: Τὰ σωζόμενα αὐτόγραφα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Καταγραφὴ καὶ ἀναλυτικὴ περιγραφὴ τῆς χειρογράφου παραδόσεως τοῦ ἐργου τοῦ ἁγίου Νεκταρίου // Μέρος δεύτερον: Τὰ δημοσιευμένα ἔργα τοῦ ἁγίου Νεκταρίου. Κριτικὴ θεώρησις τῆς ἐντύπου παραδόσεως τοῦ ἔργου τοῦ ἁγίου Νεκταρίου // Μέρος τρίτον: Ἡ περὶ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου ὑφισταμένη βιβλιογραφία. Πρὸς μίαν πρωτογενῆ ταξινόμησιν τῶν “νεκταριολογικῶν” μελετῶν].

[2] Γιὰ τὴ συγκεκριμένη προσπάθεια παράβαλε καὶ τὸ ἄρθρο τοῦ σεβασμιωτάτου μητροπολίτου πρώην Ὕδρας Ἱεροθέου, ” Ἡ ἔκδοση τῶν Ἁπάντων τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου”, Τόλμη. Μηνιαῖο ἐνημερωτικὸ περιοδικὸ τῆς  Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν, τεῦχος 32, Ἰούλιος-Αὔγουστος 2003, σσ. 64-67.

Ἡ ἐπίσημη ἐξαγγελία τῆς ἐκδόσεως τῶν ἀπάντων τοῦ ἁγίου Νεκταρίου ἔγινε κατὰ τὴν παρουσίαση τῶν δύο τόμων πρακτικῶν τῶν πρὸς τιμὴ τοῦ ἁγίου Νεκταρίου συγκληθέντων συνεδρίων, σὲ ἐκδήλωση ποὺ πραγματοποιήθηκε στὴν Αἴγινα, στὴν αἴθουσα τοῦ ξενῶνος τῆς ἱερᾶς μονῆς ἁγίου Νεκταρίου, τὴν Τρίτη 29^η Ἰανουαρίου 2002.