Christian Troelsgård, Βυζαντινά μουσικά σημάδια. Μια νέα εισαγωγή στη Μεσοβυζαντινή Σημειογραφία.
Mετάφραση Γεράσιμος-Σοφοκλής Παπαδόπουλος. Επιστημονική επίβλεψη Μαρία Αλεξάνδρου,
Εκδόσεις Fagottobooks & Εργαστηρίου Βυζαντινής Μουσικολογίας, Αθήνα 2020.
Το «Εργαστήριο Βυζαντινής Μουσικολογίας», μια –υπό τη διεύθυνση του υποφαινόμενου–ακαδημαϊκή δομή του Τμήματος Μουσικών Σπουδών της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει προσφάτως εγκαινιάσει σειρά εκδόσεων, που περιλαμβάνει τη δημοσίευση εκπονούμενων στο Τμήμα διδακτορικών διατριβών και μεταπτυχιακών διπλωματικών εργασιών, βυζαντινομουσικολογικού περιεχομένου· έχουν ήδη κυκλοφορηθεί η (υπό τον τίτλο «Η μουσική μεταρρύθμιση του 1814: μια εμπειρική-αφηγηματολογική προσέγγιση») διδακτορική διατριβή της Gordana Blagojević, καθώς και η (υπό τον τίτλο «To “εις τους οκτώ ήχους ψαλλόμενον” κυριακό κοινωνικό Πέτρου του Μπερεκέτη: μια μοτιβική σπουδή στις ανά ήχους εξηγητικές διαφοροποιήσεις ενός ενιαίου μελικού αρχετύπου») μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία του Πολύκαρπου Τύμπα, ενώ επίκειται (οσονούπω) και η έκδοση ισάριθμων ακόμη πονημάτων.
Στο πλαίσιο αυτής της εκδοτικής δραστηριότητας, η συνεργασία μας με τον εκδοτικό οίκο Faggoto σηματοδοτεί τώρα την καθιέρωση μιας επιπλέον ενότητας δημοσιευμάτων, όπου θα περιλαμβάνονται σημαντικά ξενόγλωσσα συγγράμματα, βιβλιογραφικά σημεία αναφοράς της διεθνούς βυζαντινομουσικολογικής έρευνας, μεταφρασμένα στην ελληνική γλώσσα. O εκδοτικός οίκος fagottobooks δραστηριοποιείται, επί μακρά σειρά ετών, στις μουσικές εκδόσεις πανεπιστημιακών συγγραμμάτων, αποτελεί δε ευτυχή συγκυρία (την οποία και χαιρετίζουμε με ευγνώμονα αισθήματα) η σύμπραξή του με το «Εργαστήριο Βυζαντινής Μουσικολογίας» στην παρούσα πρώτη σχετική έκδοση· την ελληνόγλωσση εκδοχή του (υπό τον τίτλο ‘‘Byzantine Neumes’’) σπουδαίου συγγράμματος του καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης, συναδέλφου Christian Troelsgård, μεταφρασμένου στην ελληνική γλώσσα από τον Γεράσιμο-Σοφοκλή Παπαδόπουλο.
Ο Γεράσιμος-Σοφοκλής Παπαδόπουλος, ειδικευμένος γλωσσολόγος της Φιλοσοφικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και νυν υποψήφιος διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών, με γόνιμη ακαδημαϊκή ανησυχία τυρβάζων περί τις τρέχουσες διεπιστημονικές ερευνητικές αναζητήσεις του (εκπονεί διδακτορική διατριβή υπό τον τίτλο «Περιγραφικό Θεωρητικό της Σύγχρονης Ψαλτικής Τέχνης· μια γλωσσολογική προσέγγιση της κατά τη Νέα Μέθοδο γραφής και ερμηνείας της»), υπερέβη εν προκειμένω τα όρια της μονήρους προσωπικής του μελέτης και παραδίδει, «εις κοινόν όφελος», δύο τινά· αφενός μεν την ανά χείρας, φιλολογικά γλαφυρή και μουσικολογικά επωφελή, μετάφραση του παραπάνω συγγράμματος, αφετέρου δε ένα (βασισμένο στο ίδιο βιβλίο) «αγγλο-ελληνικό Γλωσσάρι βασικών όρων της Βυζαντινής Μουσικολογίας»· το δεύτερο πόνημα, επιχειρηθέν κατόπιν προτροπής του υποφαινόμενου, συνιστά αναμφίβολα μιαν αξιοσημείωτη πρωτότυπη επιστημονική συμβολή, που ευελπιστούμε να προαγάγει την κατανόηση της τυπολογίας της διεθνούς βυζαντινομουσικολογικής διαγλωσσικής ποικιλίας.
Ευχαριστούμε, τέλος, από καρδιάς και τη συνάδελφο Μαρία Αλεξάνδρου, στενή συνεργάτιδα του συγγραφέα του παρόντος πονήματος Christian Troelsgård, η οποία δέχτηκε ολοπρόθυμα την πρότασή μας να διοχετεύσει τη λιπαρά βιωματική γνώση της πάνω στη γενικότερη φιλοσοφία της λεγόμενης Σχολής της Κοπεγχάγης στον μεταφραστή αυτού του συγγράμματος. Το προϊόν της συνεργασίας αμφοτέρων, κατασταλαγμένο μετά από εξονυχιστική –λέξη προς λέξη– διερεύνηση και επαλήθευση της ουσίας των κεκρυμμένων στον (αγγλόφωνο) λόγο εξειδικευμένων πρωτογενών νοημάτων, αποτυπώνεται πλέον ευκρινώς στις σελίδες του ανά χείρας βιβλίου, το οποίο και ήδη προσφέρεται προφρόνως στη μουσοπάτακτη ελληνική βυζαντινομουσικολογική κοινότητα.
ΑΧΙΛΛΕΥΣ Γ. ΧΑΛΔΑΙΑΚΗΣ
Καθηγητής ΤΜΣ – Κοσμήτωρ ΦΛΣ ΕΚΠΑ
