Συμμετεῖχα ὀργανώνοντας καὶ συντονίζοντας τὴ στρογγυλὴ τράπεζα: Βυζαντινὲς Μουσικὲς Σπουδές: Θέματα ἐπιστημολογικοῦ αὐτοπροσδιορισμοῦ.

Μὲ τὴν ἴδια συγκυρία, εἶναι σημαντικὸ ὅτι ἀποφασίστηκε μὲ πρωτοβουλία μου ἡ ἵδρυση ἑνὸς ἀκαδημαϊκοῦ βυζαντινομουσικολογικοῦ δικτύου [1].

[1] Παραθέτω ἐδῶ τὰ σχετικὰ πεπραγμένα καὶ τὸ κείμενο τῆς ἱδρυτικῆς διακήρυξης τοῦ ἐν λόγῳ δικτύου [βλ. καί: http://www.music.uoa.gr/proboli-newn/akadhmaiko-byzantinomoysikologiko-diktyo.html]:

Στην Κέρκυρα και κατά το διάστημα 30 Οκτωβρίου έως 1 Νοεμβρίου 2015 έλαβε χώρα το 7ο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο υπό την αιγίδα της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας. Αυτός ο ιδιαίτερα επιτυχημένος θεσμός των διατμηματικών μουσικολογικών συνεδρίων συνασπίζει πλέον τις επιστημονικές δυνάμεις και των τεσσάρων αρμοδίων ακαδημαϊκών τμημάτων των ελληνικών πανεπιστημίων, δηλαδή των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών του ΑΠΘ, του ΕΚΠΑ και του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθώς και του Τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Το ειδικό θέμα του Συνεδρίου ήταν «Μουσική, λόγος και τέχνες», αλλά πραγματοποιήθηκαν και πολλές συνεδρίες ανεξάρτητης θεματικής. Το εν λόγω Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο παρέσχε άριστη ευκαιρία μιας έμπρακτης παρουσίας και της πρόσφατα ιδρυθείσας στο πλαίσιο των ερευνητικών δραστηριοτήτων της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας Ερευνητικής Ομάδας Βυζαντινομουσικολογικών Σπουδών. Αυτή η ομάδα, αποτελούμενη από όλα τα υπηρετούντα στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών και τις Ανώτατες Εκκλησιαστικές Ακαδημίες της Ελλάδος μέλη ΔΕΠ με ειδίκευση στη Βυζαντινή Μουσικολογία, πραγματοποίησε κατ’ αυτό συζήτηση στρογγυλής τράπεζας υπό τον τίτλο: «Βυζαντινές Μουσικές Σπουδές: Θέματα επιστημολογικού αυτοπροσδιορισμού». Κατά τη διάρκεια των εργασιών αυτής της στρογγυλής τράπεζας προκρίθηκε λυσιτελέστερο να συζητηθούν πτυχές ενός όντως «επιστημολογικού αυτοπροσδιορισμού» του κλάδου της Βυζαντινής Μουσικολογίας, θέμα που παραμένει ζητούμενο και διερευνητέο. Συζητήθηκαν ειδικότερα ζητήματα ορολογίας/μεθοδολογίας της Βυζαντινής Μουσικολογίας σε τομείς όπως η Θεωρία, η Ιστορία, η Κωδικολογία, η Παλαιογραφία, η Ανάλυση, η Ερμηνεία, η Διδακτική κ.λπ., μέσα από επιμέρους βραχείες εισηγήσεις-τοποθετήσεις, αλλά κυρίως με συνακόλουθη σχετική διεξοδική συζήτηση. Τη συζήτηση, εποικοδομητικά αναπτυχθείσα μεταξύ των παρευρεθέντων και των συμμετεχόντων διαδικτυακά, συντόνισε ο Αν. Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του ΕΚΠΑ Αχιλλέας Χαλδαιάκης, ενώ με ολιγόλεπτες παρεμβάσεις έλαβαν τον λόγο και μίλησαν κατά σειράν οι παρακάτω καθηγητές:

Θωμάς Αποστολόπουλος: Ανοιχτά θέματα θεωρίας για τη Βυζαντινή Μουσικολογία

Κωνσταντίνος Καραγκούνης: Προς τη συγγραφή ενός νέου πλήρους επιστημονικού θεωρητικού συγγράμματος για τη Θεωρία, με βάση την ισχύουσα Ψαλτική Πράξη

Μαρία Αλεξάνδρου: Όψεις διδακτικής της παλαιογραφίας

Γιάννης Λιάκος: Όψεις διδακτικής της Ψαλτικής Τέχνης

Μιχάλης Στρουμπάκης: Η συστηματική έρευνα της ιστορίας της εκκλησιαστικής μουσικής από τον 19ο αιώνα και εντεύθεν και η εξιχνίαση της δομής του μέλους

Νεκτάριος Πάρης: Θέματα ερμηνείας της Ψαλτικής Τέχνης

Δημήτρης Γιαννέλος: Θέματα ερμηνείας της Ψαλτικής Τέχνης

Σπυρίδων Αντωνίου: Η Θεολογική διάσταση της Ψαλτικής Τέχνης

Εμμανουήλ Γιαννόπουλος: Η ψαλτική ως απόλυτη μουσική και ως λειτουργική μουσική, σε συνδυασμό με την διάχυσή της στην παγκόσμια κοινότητα

Στάθης Μακρής: Προβλήματα επιστημονικού προσδιορισμού και μεθοδολογίας της έρευνας για την εκκλησιαστική μουσική.

Κατά την παραπάνω εκτεταμένη συζήτηση αποφασίστηκε και η δημιουργία ενός Δικτύου (Network) για τη στήριξη και την προώθηση των βυζαντινομουσικολογικών σπουδών, ιδιαίτερα κατά τις σημερινές δύσκολες συνθήκες, οι οποίες για τους γνωστούς λόγους επιδεινούνται περαιτέρω τόσο στο πλαίσιο της λειτουργίας των ακαδημαϊκών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όσο και εντός των ειδικών και παραδοσιακά οικείων εκκλησιαστικών χώρων που  ανέκαθεν συνέδραμαν στην ακαδημαϊκή έρευνα των λατρευτικών τεχνών. Η δημιουργία αυτού του φορέα αποσκοπεί στη συνένωση δυνάμεων, στην καλλιέργεια πνεύματος αλληλοϋποστήριξης και στην επίτευξη της βέλτιστης προς τα έξω μαρτυρίας· στοχεύει δε και στην έγκυρη και ουσιαστική παρέμβαση και πρόταση, σε επίπεδο επιστημονικό και πρακτικό, σχετικά με οποιοδήποτε ζήτημα της Ψαλτικής Τέχνης. Το εγχείρημα κρίθηκε σκόπιμο να τοποθετηθεί εξαρχής στην υψηλότερη δυνατή ακαδημαϊκή περιωπή και να υποστηριχθεί ιδρυτικά από όλα τα υπηρετούντα μέλη ΔΕΠ των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών και των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών της Ελλάδος. Σε δορυφορικό ρόλο θεωρείται αυτονόητη η συνεργασία, καταρχήν, με το σύνολο των διδακτόρων στα σχετικά γνωστικά αντικείμενα, αλλά εξίσου και με άλλους επιστήμονες που έχουν γενικότερα συμβάλει στη μουσικολογική έρευνα. Αυτονόητη είναι επίσης και η διασύνδεση του Δικτύου με ακαδημαϊκούς συναδέλφους και ερευνητές του εξωτερικού, ιδιαίτερα δε των ομοδόξων χωρών που προάγουν τις αντίστοιχες βυζαντινομουσικολογικές σπουδές, ακόμη και η επαφή και συνεργασία του με ψαλτικούς φορείς και πρόσωπα για την παρακολούθηση και της ζώσας πράξης και την εκατέρωθεν αρωγή της επιστήμης. Η εν λόγω πρωτοβουλία αποτιμήθηκε ιδιαίτερα θετικά από τους μετέχοντες στο ίδιο Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο συναδέλφους των λοιπών κλάδων της Μουσικολογίας, καθώς η εν τη ενώσει ισχύς μιας ομάδας αποτελεί οδηγό και υπόδειγμα για περαιτέρω συμμαχίες και συντονισμό δυνάμεων προς  επίτευξη και ευρύτερων στόχων επ’ αγαθώ της Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης.Ακολουθεί το κείμενο ιδρυτικής διακήρυξης του Δικτύου, όπως αναγνώστηκε και ψηφίστηκε κατά το Διατμηματικό Μουσικολογικό Συνέδριο:

Ακαδημαϊκό Βυζαντινομουσικολογικό Δίκτυο

Με πρωτοβουλία όλων των υπηρετούντων μελών ΔΕΠ των Τμημάτων Μουσικών Σπουδών και των Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών της Ελλάδος και στο διατμηματικό πλαίσιο της Ελληνικής Μουσικολογικής Εταιρείας (και ειδικότερα της εντός αυτής Ερευνητικής Ομάδας Βυζαντινομουσικολογικών Σπουδών), συγκεκριμένα δε κατά το Διατμηματικό Συνέδριο Μουσικολογίας που διεξάγεται στην Κέρκυρα το διάστημα 30.10-1.11.2015 και κατά τη διάρκεια σύσκεψης σε στρογγυλή τράπεζα υπό τον τίτλο: Βυζαντινές Μουσικές Σπουδές: Θέματα επιστημολογικού αυτοπροσδιορισμού το Σάββατο 31 Οκτωβρίου 2015, συζητήθηκε και αποφασίστηκε η δημιουργία ενός Δικτύου για τη στήριξη και την προώθηση των βυζαντινομουσικολογικών σπουδών. Ακολουθεί η συμφωνηθείσα ιδρυτική διακήρυξη του Δικτύου που θα αναλάβει αυτό το έργο, ενός Δικτύου με την επωνυμία: Ακαδημαϊκό Βυζαντινομουσικολογικό Δίκτυο:

ΙΔΡΥΤΙΚΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ

Το Ακαδημαϊκό Βυζαντινομουσικολογικό Δίκτυο ιδρύεται με σκοπό τη στήριξη και την προώθηση των βυζαντινομουσικολογικών σπουδών. Τα ιδρυτικά μέλη του Δικτύου, εκπρόσωποι τεσσάρων Πανεπιστημίων και τριών Ανώτατων Εκκλησιαστικών Ακαδημιών της Ελλάδος, κρίνουν εξαιρετικά χρήσιμη και πολλαπλά εποικοδομητική τη συσπείρωσή τους κάτω από το παρόν Δίκτυο, ως ευκαιρία δημιουργίας ενός (διαδικτυακού αλλά και διαπροσωπικού) διαύλου άμεσης και απρόσκοπτης και συνεχούς επικοινωνίας ομοτέχνων και ομοϊδεατών, με στόχο την πολύπλευρη και παντοιότροπη στήριξη και προώθηση του γνωστικού πεδίου των περί τη Βυζαντινή/Εκκλησιαστική Μουσική Σπουδών και Ερευνών. Η Ελλάδα επελέγη ως κέντρο του Δικτύου λόγω του ισχυρού συμβολισμού που τη συνοδεύει ως λίκνο των βυζαντινομουσικολογικών αξιών μέσα από τα έργα των φιλοσόφων, δραματουργών, ποιητών και μουσικών της, διαχρονικά. Σύμφωνα δε με τις αρχές του ανθρωπισμού είναι αυτονόητο ότι όλα τα μέλη του Δικτύου, τωρινά και μελλοντικά, είναι απόλυτα ίσα μεταξύ τους.

ΤΑ ΙΔΡΥΤΙΚΑ ΜΕΛΗ:

Αχιλλέας Χαλδαιάκης Γιάννης Λιάκος Δημήτρης Γιαννέλος Δημήτρης Μπαλαγεώργος Εμμανουήλ Γιαννόπουλος Θωμάς Αποστολόπουλος

Κωνσταντίνος Καραγκούνης Μαρία Αλεξάνδρου Μιχάλης Στρουμπάκης Νεκτάριος Πάρης Σπυρίδων Αντωνίου Στάθης Μακρής Φλώρα Κρητικού